Top 5 loại hóa chất gây ung thư cần lưu ý
Đinh Vũ Hải Anh
Thứ Hai,
11/09/2023
Ngày càng có nhiều loại hóa chất tổng hợp được sử dụng trong các ngành công nghiệp nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất. Những vai trò mà chúng mang lại là không thể phủ nhận, tuy vậy có nhiều chất lại rất độc hại đối với sức khỏe và gây ung thư. Bài viết này ShopLab sẽ chia sẻ tới bạn đọc top 5 loại hóa chất gây ung thư nguy hiểm mà chúng ta cần hạn chế tiếp xúc.
1. Hóa chất sinh ung là gì?
Hóa chất sinh ung là những hóa chất có khả năng gây ung thư. Các hóa chất sinh ung có đặc điểm chung là có ái lực điện tử cao, dễ tương tác với các phân tử protein, ADN, ARN. Vậy nên các hóa chất sinh ung cũng là tác nhân gây đột biến, gây tổn thương cho phân tử ADN.
Tế bào ung thư
Có 2 loại hóa chất sinh ung:
-
Hóa chất sinh ung trực tiếp: Đây là những hóa chất có khả năng trực tiếp gây tổn thương ADN và tạo ra ung thư. Ví dụ như một số hóa chất alkyl hóa được sử dụng để điều trị một số loại ung thư nhưng đồng thời cũng có khả năng gây ra một số loại ung thư mới.
-
Hóa chất sinh ung gián tiếp: Đây là những loại hóa chất sinh ung mà bản thân chúng chưa phải là tác nhân sinh ung thư mà cần được chuyển hóa trong cơ thể để trở thành tác nhân sinh ung. Đa số các hóa chất sinh ung thuộc loại này.
2. Top 5 loại hóa chất gây ung thư nguy hiểm nhất
2.1 Arsenic
Arsenic là một nguyên tố hóa học tự nhiên có thể tìm thấy trong đất, đá, nước, không khí, trong thực vật và động vật. Con người có thể tiếp xúc với arsenic trong sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và môi trường sinh học.
Chất độc Arsenic
Ngoài dạng tinh khiết tồn tại trong tự nhiên, Arsenic còn tồn tại dưới dạng một số hợp chất như:
-
Các hợp chất vô cơ (Asen kết hợp với các nguyên tố ngoài cacbon):
Các hợp chất Arsenic vô cơ được tìm thấy trong công nghiệp, các sản phẩm xây dựng và những nguồn nước bị nhiễm asen. Đây là dạng Arsenic độc hại và gây ung thư.
-
Các hợp chất hữu cơ ( Arsenic kết hợp với Cacbon và các yếu tố khác):
Asen dưới dạng những hợp chất hữu cơ thường ít độc hơn nhiều với các hợp chất Asen vô cơ và được cho là không liên quan đến ung thư. Các hợp chất arsenic hữu cơ được tìm thấy trong một số loại động vật có vỏ, cá.
Theo công bố từ cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) thì Arsenic và những hợp chất vô cư của chúng là tác nhân gây ung thư ở người. Asen là tác nhân của một số bệnh ung thư như:
-
Ung thư phổi
-
Ung thư bàng quang
-
Ung thư da
-
Ung thư thận
-
Ung thư gan
-
Ung thư tuyến tiền liệt
Cũng theo công bố của tổ chức này thì các hợp chất Arsenic hữu cơ như axit monomethylarsonic và axit dimethylarsinic cũng có khả năng gây ung thư.
2.2 Formaldehyd
Formaldehyd cũng là một chất có khả năng gây ung thư cho con người. Chất này là một nguyên liệu quan trọng trong sản xuất vật liệu xây dựng và nhiều loại sản phẩm gia dụng.
Formaldehyd là chất có khả năng gây ung thư
Hợp chất này được sử dụng trong sản xuất các loại gỗ ép, ván ép, keo, chất kết dính, vật liệu cách nhiệt, vải ép vĩnh viễn,...
Formaldehyd khi hòa tan trong nước sẽ chuyển sang dạng formalin, chất này được dùng làm chất khử trùng công nghiệp và chất bảo quản trong phòng thí nghiệm y tế và trong nhà tang lễ. Bên cạnh đó, chất này còn được dùng làm chất bảo quản trong thực phẩm, mỹ phẩm và thuốc sát trùng.
Theo kết quả các nhà nghiên cứu đã công bố thì formaldehyd gây ung thư ở động vật. Việc phơi nhiễm với lượng formaldehyd tương đối cao thường xảy ra trong môi trường y tế và một số nghề nghiệp đặc thù khác, điều này liên quan đến một số bệnh ung thư ở người.
Một vài nghiên cứu đã cho thấy phơi nhiễm formaldehyd có liên quan đến ung thư vòm họng.
Không những vậy, có nghiên cứu còn chỉ ra rằng những người làm công việc ướp xác và chuyên gia y tế sử formaldehyd thường xuyên có nguy cơ mắc ung thư máu, bạch cầu dòng tủy.
Chính vì sự nguy hiểm của loại hóa chất này mà chúng ta cần biết một số biện pháp giúp phòng ngừa phơi nhiễm formaldehyd sau đây:
-
Tránh sử dụng những sản phẩm chất tẩy, xà phòng, mỹ phẩm có chứa formaldehyd.
-
Không sử dụng và tiêu thụ các thực phẩm được bảo quản bằng hóa chất formaldehyd
-
Nếu phải tiếp xúc với hóa chất này cần mặc đồ bảo hộ để phòng tránh phơi nhiễm.
2.3 Nicotine
Nicotine là chất độc tồn tại nhiều trong thuốc lá
Nicotine được cho là “sát thủ” gây ra cái chết vì ung thư nhanh nhất thế giới. Hóa chất này cực độc hại và tồn tại nhiều trong thuốc lá và một số loại ma túy.
Có nhiều bằng chứng cho thấy Nicotine liên quan tới hàng loại các căn bệnh ung thư như:
-
Ung thư phổi tế bào nhỏ
-
Ung thư phổi không phải tế bào nhỏ
-
Ung thư đầu và cổ
-
Ung thư dạ dày (ung thư dạ dày)
-
Bệnh ung thư tuyến tụy
-
Ung thư túi mật
-
Ung thư gan
-
Ung thư ruột kết
-
Ung thư vú
-
Ung thư cổ tử cung
-
Ung thư bàng quang
-
Ung thư thận
Cơ chế gây ung thư của Nicotine:
-
Nicotine là khởi phát sự xuất hiện tế bào ung thư:
Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự phơi nhiễm nicotine (trong thuốc lá điện tử) dẫn đến tổn thương DNA, đây là nguyên nhân có thể dẫn đến ung thư. Nghiên cứu này đã được các nhà khoa học nghiên cứu trong mô hình động vật và tế bào phổ, bàng quang của người được nuôi trong phòng thí nghiệm
-
Thúc đẩy sự phát triển ung thư:
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nicotine đã thúc đẩy sự xâm lấn của ung thư tuyến tụy ở chuột (thí nghiệm). Đồng thời, hợp chất này có thể thúc đẩy sự tăng sinh, di chuyển và xâm lấn các tế bào khối u trong ung thư phổi.
-
Ức chế quá trình chết rụng tự nhiên của tế bào ung thư:
Nicotine có thế gây ức chế quá trình chết rụng tự nhiên của tế bào ung thư khi những tế bào này đã tiếp xúc với hóa trị hoặc xạ trị.
2.4 Hóa chất BPA có trong đồ hộp nhựa
Hóa chất BPA có trong chai hộp nhựa
BPA hay Bisphenol A là một hóa chất công nghiệp được sử dụng để sản xuất một loại nhựa cứng và trong suốt. Hợp chất này cũng được sử dụng trong sản xuất nhựa epoxy. Chất này hoạt động như một lớp lót bảo vệ trong một số hộp nhựa đựng, bảo quản thực phẩm và chai đựng đồ uống bằng kim loại.
Hợp chất BPA có thể tìm thấy trong các loại chai polycarbonate, hộp đựng đồ ăn, bình nước, chai nước.
Theo các kết quả nghiên cứu thì hợp chất BPA có liên quan mật thiết tới khả năng gây ung thư ở người. Khi vào cơ thể, hợp chất này sẽ gây rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của estrogen và các loại hormone khác trong cơ thể. Chính vì thế mà nhiều nhà khoa học cho rằng, hợp chất BPA có thể là nguyên nhân gây nên căn bệnh ung thư vú.
Không những vậy, có nghiên cứu còn chỉ ra rằng, BPA cũng ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của trẻ khi còn trong bụng mẹ. Phụ nữ mang thai có lượng BPA trong nước tiểu cao sẽ có nhiều khả năng sinh con gái có dấu hiệu hiếu động, trầm cảm và lo lắng.
2.5 Khí thải Diesel
Khí thải Diesel
Diesel là một loại nhiên liệu được sử dụng rất nhiều trong đời sống, chúng được dùng làm nhiên liệu cho xe tải, xe buýt, xe lửa, máy phát điện, tàu thủy, các thiết bị xây dựng,...
Trong khí thải diesel chứa các chất như carbon monoxide, carbon dioxide, lưu huỳnh oxit, nitric oxide, nito dioxide.
Theo các chuyên gia, thì những lo ngại sức khỏe mà khí thải diesel gây ra không chỉ liên quan đến ung thư mà còn cả những vấn đề khác liên quan đến tim mạch, phổi.
Các kết quả nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa khí thải diesel với bệnh ung thư phổi. Những người có mức độ phơi nhiễm nặng và kéo với khí thải diesel có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bình thường như: người vận hành thiết bị, công nhân đường sắt, tài xế xe tải, thợ mỏ.
Ngoài ung thư phổi, khí thải từ diesel còn là nguyên gây ra một số căn bệnh ung thư khác như:
-
Ung thư bàng quang.
-
Ung thư thanh quản.
-
Ung thư thực quản.
-
Ung thư dạ dày và tuyến tụy.
-
Ung thư máu
-
U lympho
Trên đây Top 5 hóa chất gây ung thư mà ShopLab muốn chia sẻ tới bạn đọc. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn nắm được những hóa chất gây ung thư để có thể biết cách hạn chế tiếp xúc với chúng. Nếu còn điều gì thắc mắc hay muốn chia sẻ thêm bất cứ vấn đề nào liên quan, hãy để lại bình luận xuống phía dưới nhé!
Và nếu như bạn đang có nhu cầu mua hóa chất tinh khiết hay các thiết bị thí nghiệm khác hãy liên hệ với ShopLab qua hotline 0856 663 669 hoặc tại website ShopLab.vn để được hỗ trợ tư vấn sớm nhất.