Vi sinh vật là gì? Vai trò quan trọng của vi sinh vật trong đời sống

Chúng ta vẫn thường biết đến vi sinh vật là những sinh vật sống có kích thước siêu nhỏ và được phân bố khắp nơi trên trái đất, có thể trong tự nhiên, trên cơ thể các loài động vật và cả con người. Dù nhỏ bé nhưng với khả năng phát triển mạnh mẽ trong cả những điều kiện khắc nghiệt nhất, vi sinh vật là một mảnh ghép không thể thiếu góp phần hoàn thiện hệ sinh thái. Bài viết này hãy cùng ShopLab đi tìm những thông tin thú vị về vi sinh vật!

1. Tìm hiểu về vi sinh vật

1.1 Vi sinh vật là gì?

Vi sinh vật là những sinh vật đơn bào hoặc đa bào, nhân sơ hoặc nhân thực, chúng có kích thước siêu nhỏ và thường chỉ quan sát được qua kính hiển vi. Vi sinh vật là khái niệm bao gồm cả virus, vi khuẩn, tảo, nấm, nguyên sinh động vật. 

1.2 Đặc điểm của vi sinh vật

Vi sinh vật có đặc điểm gì?

• Vi sinh vật có kích thước rất nhỏ, đo bằng micromet

• Hấp thụ nhiều và chuyển hóa rất nhanh

• Sinh trưởng và phát triển mạnh hơn nhiều so với các loài sinh vật khác.

• Khả năng thích ứng cao, dễ phát sinh biến dị

• Chủng loại đa dạng: Trên thế giới có khoảng trên 100.000 loài vi sinh vật, trong đó có 69.000 loài nấm, 1.200 loài vi tảo, 1.500 loài vi khuẩn, 2.500 loài vi khuẩn lam, 30.000 loài động vật nguyên sinh, 1.200 loài virus và Rickettsia, số lượng này thay đổi theo thời gian. Do có đặc tính dễ phát sinh đột biến nên số lượng loài vi sinh vật ngày càng tăng.

• Phân bố rộng: Các loài vi sinh vật phân bố khắp nơi trên trái đất, ngay cả ở những nơi khắc nghiệt nhất như đáy đại dương, miệng núi lửa, nam cực…

• Vi sinh vật có thể sinh sống ở nhiều môi trường khác nhau, như: môi trường đất, không khí, môi trường nước, môi trường sinh vật (thực vật, động vật, con người).

1.3 Phân loại vi sinh vật

Dựa vào lợi ích của vi sinh vật mà người ta chia chúng thành 2 loại:

• Vi sinh vật có lợi: Đây là những loài vi sinh vật có trong thực phẩm, đường tiêu hóa, các loài vi sinh vật có lợi cho cây trồng.

• Vi sinh vật có hại: Là những loại vi sinh vật gây bệnh cho vật nuôi, cây trồng, con người,...  

2. Vi sinh vật trong cơ thể người

2.1 Đặc điểm của các loại vi sinh vật trong cơ thể người

Quần thể vi sinh vật sống trên cơ thể người được gọi là vi hệ sống trên cơ thể người khỏe mạnh. Loại vi sinh vật này được chia thành: Vi sinh vật cộng sinh có lợi cho người và vi sinh vật, Vi sinh vật ký sinh có hại cho người, vi sinh vật hội sinh. Và dựa vào thời gian cư trú trên cơ thể người, lại chia thành 2 nhóm vi sinh vật sau:

• Nhóm có mặt thường xuyên: Tồn tại trên cơ thể người thường xuyên hoặc vĩnh viễn.

• Nhóm có mặt tạm thời: Nhóm vi sinh vật này chỉ tồn tại trên cơ thể người trong vài giờ, vài ngày đến vài tuần.

2.2 Vai trò của hệ sinh vật trên cơ thể người

• Có các loại vi khuẩn tổng hợp và tiết ra một số enzyme cần thiết, đồng thời giúp cơ thể tăng cường khả năng hấp thu chất dinh dưỡng. Điển hình có vi khuẩn đường ruột (E.coli) sản xuất vitamin B12, vitamin K…

• Các vi sinh vật cư trú tại chỗ sẽ có khả năng cản sự xâm nhập của những loại vi khuẩn gây bệnh từ nơi khác tới.

• Vi sinh vật bình thường trong cơ thể người có khả năng kích thích sinh kháng thể phản ứng chéo.

Vi khuẩn đường ruột E.coli

3. Vi sinh vật được phân bố như thế nào trên cơ thể người

Trên cơ thể người có khoảng 200 loài sinh vật tồn tại và được phân bố ở như sau:

3.1 Vi sinh vật trên da

Da là bộ phận có nhiều vi sinh vật kí sinh nhất, bởi da là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với môi trường và đây chủ yếu là các vị khuẩn có mặt tạm thời. Các vi sinh vật này sẽ lấy thức ăn trên da được tiết ra từ tuyến bã nhờn, tuyến mồ hôi. Các vi sinh vật này phân bố nhiều hơn ở những vùng da ẩm như da mặt, da đầu, nách, kẽ ngón tay, ngón chân. Số lượng vi khuẩn trên da khoảng từ 102 - 103 vi sinh vật.cm2 da tùy vào vị trí.

Một số loại vi sinh vật thường tồn tại trên da: Cầu khuẩn gram dương (S.epidermidis và Peptostreptococcus, Micrococcus sp), trực khuẩn gram dương (Corynebacterium, Bacillus, Propionibacterium, Diphtheroid). 

Việc thường xuyên vệ sinh, tắm rửa có thể làm giảm tới 90% vi khuẩn trên da. Nhưng chúng cũng sẽ nhanh chóng được bổ sung từ tuyến mồ hôi, tuyến bã nhờn, môi trường.

Da là nơi có nhiều vi sinh vật kí sinh nhất

3.1 Vi sinh vật ở đường hô hấp

Vi sinh vật ở đường hô hấp được phân bố như sau:

• Ở mũi: Corynebacterium, S.aureus, S.epidermidis, Streptococcus

• Ở đường hô hấp trên: S.pneumoniae, S.aureus, M.Catarrhalis, Adeno, Rhino, Herpes, Streptococcus nhóm viridans

• Ở họng miệng: Chủ yếu là các liên cầu khuẩn;

• Ở đường hô hấp dưới ( phế quản, phế nang, khí quản): Bình thường không có vi khuẩn ở đường hô hấp dưới.

3.3 Vi sinh vật ở đường tiêu hóa

Vi sinh vật ở đường tiêu hóa được phân bố như sau:

• Ở miệng: Vì có những điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển (nhiệt độ, pH nước bọt kiềm nhẹ, bã thức ăn,) nên trong miệng có lượng lớn vi khuẩn phát triển. Chủ yếu là liên cầu khuẩn (S.salivarius, S.Mutans., S.sanguinis, S.mitis), các cầu khuẩn kị khí (Peptostreptococcus, Veillonella), tụ cầu (S.epidermidis), Lactobacillus, song cầu gram âm (Neisseria, Moraxella catarrhalis). Một số vi sinh vật ít gặp hơn ở miệng gồm Enterococcus, C.albicans, S.aureus,

• Trong dạ dày: Một số vi khuẩn có tồn tại được trong dạ dày là vi khuẩn lao và vi khuẩn H.Pylori. Những người có vi khuẩn H.Pylori có nguy cơ mắc bệnh loét dạ dày - tá tràng.

• Trong ruột: Những vi khuẩn ở ruột non có thể kể đến như: Enterococcus, Candida albicans, Lactobacillus. Trong đại tràng của người bình thường có các vi khuẩn như vi khuẩn kỵ khí (Bacteroides, Peptococcus, Lactobacillus, Clostridium) và một số loại vi khuẩn ưa khí như: E.coli, Enterococcus, B.cereus, Candida spp, Proteus, Klebsiella, Lactobacillus, Enterobacter,... Các loại vi khuẩn ở ruột có vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa sắc tố mật, axit mật, tổng hợp vitamin A, hấp thu các chất dinh dưỡng, cũng như chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn gây bệnh.

Trong đường ruột chứa rất nhiều loại vi sinh vật

3.4 Vi sinh vật ở đường tiết niệu

Đường tiết niệu vô trùng và nước tiểu sẽ không có vi sinh vật tồn tại. Đường tiết niệu ở phía ngoài cùng của niệu đạo sẽ có một số ít loài vi khuẩn cư trú như: Alpha-hemolytic streptococci, Proteus, E.coli, S.epidermidis, Enterococcus faecalis.

3.5 Vi sinh vật trong cơ quan sinh dục

• Ở trẻ em: Âm đạo của trẻ em sẽ có một số loại vi sinh vật như: cầu khuẩn và trực khuẩn (E.coli), Lactobacillus acidophilus

• Ở phụ nữ trưởng thành (từ tuổi dậy thì đến thời mãn kinh): Những loài vi sinh vật thường tồn tại ở âm đạo gồm có: S.epidermidis, Lactobacillus, Bacteroides, Peptostreptococcus, Enterococcus, G.vaginali.  Một số ít gặp hơn như là liên cầu nhóm B, C.albicans và vi khuẩn đường ruột.

Trên đây là những thông tin cơ bản về Vi sinh vật mà ShopLab muốn chia sẻ tới bạn đọc. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về sự tồn tại của các vi sinh vật cũng như vai trò của chúng đối với sự sống con người. Nếu còn điều gì thắc mắc hay muốn chia sẻ thêm bất cứ vấn đề nào liên quan, hãy để lại bình luận xuống phía dưới nhé! 

Và nếu như bạn đang có nhu cầu mua hóa chất tinh khiết hay các thiết bị thí nghiệm khác hãy liên hệ với ShopLab qua hotline 0856 663 669 hoặc tại website ShopLab.vn để được hỗ trợ tư vấn nhanh nhất.